જે થાઓ બાપુ!

.

બાળપણનું આંખો ભીંજવી દેતું એક કરુણ પાત્ર “જે થાઓ બાપુ”.

”જે થાઓ બાપુ”ને પ્રથમ વખત જોયા, ત્યારે મારી ઉંમર આઠેક વર્ષની હશે અને તેમની ઉંમર પાંસઠની તો હશે જ.

મોડી સાંજે સાડાસાત-આઠ વાગ્યે સોસાયટીમાં તેમનો સાદ સંભળાય: “જે… થાઓ બાપુ… ઉ … ઉ ..!”

“જે થાઓ બાપુ” હતા વૃદ્ધ ભિક્ષુક. વાતો સાંભળી હતી કે તે હતા તો ખાતા-પીતા ઘરના, પણ તેમના દીકરાઓએ તરછોડી દીધેલા. જીવનથી હારી ચૂકેલા, પણ ઝઝૂમતા રહેલા. આમ છતાં કોઈ વાતની કદી ફરિયાદ નહીં!!

છએક ફૂટને પહોંચતી દુર્બળ પણ ટટ્ટાર કાયા. કરચલીવાળા ચહેરા પર મુશ્કેલીથી ગોઠવાતા સફેદ ચશ્મા. ઢીંચણ સુધી પહોંચતું મેલુંઘેલું પંચિયું. બે ખિસ્સાવાળું બંડી જેવું.પહેરણ. માથે ફાળિયું. તેના પર એક ટોપલો. ટોપલામાં એક તપેલું, એક ડોલચું, એક-બે નાની થાળી., એકાદ કથરોટ કે તાંસળું.

“જે થાઓ બાપુ”ના જીર્ણ ચહેરા પર જિંદગીના છ દાયકાઓની દારૂણ થપેડો કોતરાયેલી હતી. તો યે ભાવ એવો નીતરતો રહેતો કે ભીંજવી દે!

તેમનો સાદ પડે અને બા તરત અમને મોકલે. ક્યારેક રોટલી કે ભાખરી; ક્યારેક દાળ-શાક. બા કહેતાં,”જાવ! દાદાને આપી આવો!” અમે દોડતાં દરવાજે પહોંચીએ.

બાપુ ટોપલો ઉતારી બેસે. નૂરહીન થતી ઝીણી આંખોથી અમારા હાથના પાત્રને અવલોકે અને તેમના ટોપલામાંથી ડોલચું કે કથરોટ અમારી આગળ ધરે. અમને સ્નેહથી નીરખે, અદીઠ-શું સ્મિત કરે અને મીઠા શબ્દો કહે,”ભલું થાજો તમારું! ભલું થાજો સૌનું!”

ઊભા થતાં થતાં સૌનો જયકાર કરે! “જે થાઓ બાપુ!”

સમાજમાં આવાં ઉપેક્ષિત થતાં પાત્રોની કરૂણતા બા અમને સમજાવતાં અને તેમની સંભાળ લેવા પ્રેરણા આપતા. અભ્યાસમાં આગળ વધ્યા અને વસુધૈવ કુટુંબકમ્ તથા સર્વોદયના પાઠ શીખ્યા, ત્યારે ભિક્ષુક દાદાના શબ્દોનું મૂલ્ય બાએ અમને સમજાવ્યું. પણ ત્યારે ઘણું મોડું થઈ ગયું હતું. સાત-આઠ વર્ષ સુધી સંભળાતો રહેલો સાદ કોણ જ્યારે ક્યારે બંધ થઈ ગયો હતો!

.

Advertisements