1962નું ભારત-ચીન યુદ્ધ (2)

.

ભારતની ઉત્તર સરહદે 1962માં ચીનનું લશ્કરી આક્રમણ.

આજે 46 વર્ષોનાં વહાણાં વાઈ ગયાં છે, છતાં  ઓક્ટોબર માસ આવે અને ભારત પરના ચીનના આક્રમણની વાતો તાજી થાય.

1962ના ચીની આક્રમણે દેશમાં નવા પ્રાણ ફૂંક્યા હતા. ઘરમાં, બહાર સર્વત્ર દેશભક્તિનો જુવાળ ઊમટ્યો હતો. શાળામાં તો માહોલ જ બદલાઈ ગયેલો. આચાર્ય દિનુભાઈનાં પ્રાર્થના-પ્રવચનોમાં આવી પડેલા સંકટ-ટાણે દેશસેવા માટેની અવનવી હાકલો રહેતી.

બાળકના ઘડતરમાં શાળાનો ફાળો કેવો મહત્વપૂર્ણ હોય છે! જો તે સમયે શાળાના ખમીરવંતા વાતાવરણે અમને દેશભક્તિનો પાનો ન ચઢાવ્યો હોત, તો આજે કદાચ યુદ્ધની વાતો આટલી તાજી ન થતી હોત.

એક ચિત્ર ઊભરે છે ‘શૂટિંગ’ની ટ્રેઇનિંગનું. શાળા છૂટે પછી શાળાના પ્રાંગણમાં એરગન (કે રાયફલ?)થી શૂટિંગના ખાસ વર્ગ ચાલતા. હાઇસ્કૂલના વયસ્ક વિદ્યાર્થીઓ હોંશે હોંશે તેમાં જોડાતા. જમીન પર બેસીને કે આડા પડીને ટાર્ગેટ પર આબાદ નિશાનબાજી કરતા ને ફૂલાતા! અમે ટેણિયા-મેણિયા માત્ર પ્રેક્ષકો બની જોતાં રહેતાં. અમને ક્યારેક જોમ એવું ઊભરાતું કે સ્વપ્નાંઓમાં ખોવાઈ જતાં! અમે બહાદુર ‘સિપાહી’ બની જતાં, અમારા હાથમાં ‘ગન’ આવી જતી અને અમે લડાખ-મોરચે શત્રુસંહાર કરવા પહોંચી જતાં!!

બીજું ચિત્ર નજરે તરે છે દેશ માટે, જવાનો માટે ફાળો ઊઘરાવવાનું. અમે લત્તે લત્તે, ઘેર ઘેર ફરી નાની-મોટી રોકડ રકમ ભેટ કરવા સૌને સમજાવતાં.

યુદ્ધનો સામનો કરવો તે રાષ્ટ્ર સામેનો સૌથી મોટો પડકાર હોય છે.

યુદ્ધની ભયાનકતા અમે બાળપણમાં નિહાળી; યુદ્ધ પછીની દારૂણ અસરોને અમે યુદ્ધોત્તર વર્ષોમાં વેઠી.

.

Advertisements